Chúng ta thường sợ hãi khi nhắc đến tâm thần phân liệt, nhưng sự thật là gì? Bệnh nhân có thực sự "điên loạn", "mất trí" như nhiều người vẫn nghĩ? Hay đó chỉ là những hiểu lầm tai hại khiến họ bị kỳ thị và bỏ rơi? Điều quan trọng hơn cả: Tâm thần phân liệt có thể chữa khỏi hoàn toàn không? Câu trả lời không đơn giản, nhưng có thể thay đổi cuộc đời của hàng triệu người nếu được hiểu đúng! Hãy cùng tìm hiểu chi tiết thông qua bài viết dưới đây!

Tâm thần phân liệt là gì? Bạn có đang hiểu đúng về căn bệnh này?

Tâm thần phân liệt không đơn giản chỉ là một dạng rối loạn tâm thần thông thường. Đây là một bệnh lý nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của người bệnh. Nó có thể khiến họ mất liên kết với thực tế, sống trong thế giới của hoang tưởng và ảo giác, thậm chí có những hành vi kỳ lạ, khó hiểu đối với những người xung quanh. Họ có thể nghe thấy những giọng nói không có thật, tin rằng mình bị theo dõi hoặc điều khiển, hoặc thậm chí mất đi khả năng suy nghĩ logic, sắp xếp lời nói và cảm xúc

Nhiều người lầm tưởng rằng tâm thần phân liệt đồng nghĩa với mất trí hoặc đa nhân cách, nhưng thực tế không phải vậy. Người bệnh có thể trải qua những giai đoạn tỉnh táo và có nhận thức nhất định, nhưng khi bệnh bùng phát, họ mất kiểm soát với chính mình. Bệnh có thể xuất hiện từ tuổi thanh niên hoặc trung niên và kéo dài suốt đời nếu không được điều trị đúng cách.

Các dạng tâm thần phân liệt

Tâm thần phân liệt không chỉ có một dạng duy nhất

Tâm thần phân liệt không chỉ có một dạng duy nhất. Nó được phân loại thành nhiều thể khác nhau, mỗi thể có đặc điểm riêng:

• Tâm thần phân liệt thể hoang tưởng: Đây là dạng phổ biến nhất, người bệnh bị hoang tưởng dai dẳng, có thể tin rằng mình bị theo dõi, hãm hại hoặc có quyền lực đặc biệt. Mặc dù suy nghĩ của họ lệch lạc, nhưng hành vi bên ngoài có thể khá bình thường nếu không bị kích động.
• Tâm thần phân liệt thể căng trương lực: Người bệnh có những hành vi bất thường, có thể bất động trong thời gian dài hoặc lặp lại các hành vi một cách vô thức.
• Tâm thần phân liệt thể vô tổ chức: Người bệnh có tư duy rời rạc, lời nói lộn xộn, khó hiểu, hành vi thiếu tổ chức.
• Tâm thần phân liệt thể di chứng: Đây là giai đoạn muộn của bệnh, khi các triệu chứng đã kéo dài, khiến người bệnh mất dần khả năng giao tiếp và sinh hoạt.
• Rối loạn nhân cách phân liệt: Người mắc rối loạn này có xu hướng xa lánh xã hội, cảm thấy khó chịu với các mối quan hệ thân thiết và có quan điểm lệch lạc về thực tế. Họ có thể tin vào những điều huyền bí, mê tín và hành vi kỳ quặc.
• Rối loạn tâm thần dạng phân liệt: Tương tự như tâm thần phân liệt, nhưng chỉ kéo dài từ 1 đến 6 tháng. Nếu triệu chứng kéo dài hơn 6 tháng, bệnh nhân có thể được chẩn đoán là tâm thần phân liệt thực sự.

Mỗi dạng có cách điều trị khác nhau, nhưng điểm chung là cần can thiệp sớm để hạn chế các biến chứng nghiêm trọng.

Nguyên nhân mắc phải bệnh tâm thần phân liệt

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây ra tâm thần phân liệt vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng các nhà khoa học tin rằng bệnh có thể xuất phát từ nhiều yếu tố kết hợp:

• Yếu tố di truyền: Nếu gia đình có người mắc bệnh, nguy cơ bị tâm thần phân liệt sẽ cao hơn.
• Biến chứng khi mang thai và sinh nở: Sự phát triển của thai nhi trong bụng mẹ có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc tâm thần phân liệt sau này. Các yếu tố như tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật, suy dinh dưỡng hoặc thiếu vitamin D trong thai kỳ đều có thể làm tăng rủi ro mắc bệnh. Ngoài ra, trẻ sinh thiếu cân hoặc gặp biến chứng trong quá trình sinh nở cũng có nguy cơ cao hơn do ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ.
• Bất thường trong não bộ: Sự rối loạn của các chất dẫn truyền thần kinh, đặc biệt là dopamine, có thể liên quan đến bệnh.
• Tác động môi trường: Trẻ em sinh ra trong môi trường căng thẳng, có sang chấn tâm lý mạnh hoặc gặp phải biến cố lớn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Sử dụng chất kích thích: Một số nghiên cứu cho thấy việc lạm dụng rượu, ma túy hoặc cần sa có thể làm tăng nguy cơ mắc tâm thần phân liệt.

Các biến chứng của rối loạn tâm thần phân liệt

Tâm thần phân liệt không chỉ ảnh hưởng đến tâm trí mà còn tác động đến toàn bộ cuộc sống của người bệnh. Nếu không được can thiệp kịp thời, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, gây suy giảm chất lượng sống cả về mặt thể chất lẫn tinh thần.

Tâm thần phân liệt không can thiệp kịp thời dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng

• Rối loạn chức năng nhận thức: Người bệnh gặp khó khăn trong suy nghĩ, ghi nhớ và đưa ra quyết định. Họ có thể quên những điều đơn giản trong cuộc sống hàng ngày, thậm chí quên cả những thói quen cá nhân như ăn uống, tắm rửa.
• Tổn thương các mối quan hệ xã hội: Bệnh làm gián đoạn khả năng giao tiếp, khiến người bệnh dần tách biệt khỏi gia đình, bạn bè. Sự kỳ thị từ xã hội khiến họ cảm thấy cô lập hơn, không dám chia sẻ và tìm kiếm sự giúp đỡ.
• Nguy cơ tự làm hại bản thân: Khoảng 40 – 50% bệnh nhân tâm thần phân liệt từng có ý nghĩ tự sát ít nhất một lần trong đời. Khi bị hoang tưởng hoặc trầm cảm nặng, họ có thể tin rằng cuộc sống không còn ý nghĩa hoặc bị ai đó điều khiển để làm hại bản thân.
• Suy giảm khả năng lao động: Người bệnh khó có thể duy trì công việc ổn định, mất dần động lực làm việc, không thể hòa nhập với môi trường công sở, từ đó ảnh hưởng đến tài chính cá nhân và gia đình. Nếu không có sự hỗ trợ từ cộng đồng hoặc các chương trình hướng nghiệp, họ có thể rơi vào vòng xoáy thất nghiệp và phụ thuộc vào người thân.

Tâm thần phân liệt có thể chữa khỏi hoàn toàn được không?

Đây là một trong những câu hỏi lớn nhất mà cả người bệnh và gia đình họ đều quan tâm. Tuy nhiên, câu trả lời không thể đơn giản là "Có" hoặc "Không".

Trước đây, nhiều người cho rằng tâm thần phân liệt là bệnh vô phương cứu chữa, đồng nghĩa với việc người bệnh phải sống trong tình trạng mất kiểm soát suốt đời. Nhưng với sự phát triển của y học hiện đại, quan điểm này đã thay đổi.

Theo nghiên cứu, nếu người bệnh được phát hiện sớm, điều trị đúng phác đồ và duy trì liệu trình liên tục trong ít nhất 5 năm, tỷ lệ phục hồi có thể lên đến 50%. Một số trường hợp hiếm hoi có thể cải thiện đáng kể mà không cần dùng thuốc (hiện tượng gọi là "tâm thần phân liệt tự khỏi"), nhưng tỷ lệ này chỉ khoảng 5%.

Quan trọng nhất, tâm thần phân liệt không phải là án tử, mà là một căn bệnh có thể kiểm soát được nếu có sự đồng hành của gia đình, chuyên gia và xã hội.

Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng hồi phục:

• Phát hiện sớm và điều trị kịp thời: Càng can thiệp sớm, tỷ lệ hồi phục càng cao. Việc chẩn đoán sớm giúp ngăn chặn các đợt bùng phát nghiêm trọng, tránh những tổn thương không thể phục hồi trong não bộ. Điều trị ở giai đoạn đầu có thể giúp người bệnh học cách kiểm soát triệu chứng, từ đó duy trì cuộc sống bình thường.
• Tuân thủ điều trị: Nhiều bệnh nhân ngừng thuốc khi thấy triệu chứng thuyên giảm, điều này làm tăng nguy cơ tái phát. Việc tuân thủ đúng liều lượng thuốc và kết hợp với liệu pháp tâm lý giúp duy trì ổn định tâm lý lâu dài.
• Môi trường sống tích cực: Sự thấu hiểu của gia đình đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi. Nếu người bệnh cảm thấy bị kỳ thị, họ dễ có xu hướng thu mình, làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Một môi trường ổn định, ít căng thẳng sẽ giúp họ kiểm soát bệnh tốt hơn.
• Lối sống lành mạnh: Chế độ ăn uống hợp lý, tập luyện thể dục giúp cải thiện tình trạng bệnh. Đồng thời, ngủ đủ giấc và có lịch sinh hoạt ổn định giúp não bộ hoạt động tốt hơn, hạn chế nguy cơ tái phát bệnh.

Tâm thần phân liệt có thể không chữa khỏi hoàn toàn ở tất cả các trường hợp, nhưng nếu có phác đồ điều trị phù hợp, người bệnh vẫn có thể sống ổn định và hòa nhập với xã hội. Điều quan trọng nhất là đừng để định kiến và sự kỳ thị ngăn cản họ tìm kiếm sự giúp đỡ.

>>> Xem thêm: Phương pháp điều trị tâm thần phân liệt

Tâm Thần Phân Liệt Không Phải Hồi Kết – Hành Trình Phục Hồi Bắt Đầu Ngay Hôm Nay!

Tâm thần phân liệt không đồng nghĩa với mất kiểm soát cả đời. Nhiều người bệnh, khi được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, đã có thể làm việc, sinh hoạt bình thường và tận hưởng cuộc sống như bao người khác. Nhưng điều quan trọng là đừng để nỗi sợ hay định kiến ngăn cản bạn hành động ngay từ hôm nay!

⏳ Thời gian là yếu tố quyết định! Mỗi ngày chần chừ là thêm một ngày bệnh tiến triển phức tạp hơn. Bạn có thể thay đổi tương lai ngay bây giờ bằng cách chủ động tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ chuyên khoa, chuyên gia tâm lý và các tổ chức hỗ trợ. Liên hệ ngay với Yên Hòa Clinic để được tư vấn, khám và điều trị tâm lý với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm. Chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng bạn để từng bước tìm lại sự cân bằng và chất lượng cuộc sống. “Hãy hành động ngay hôm nay trước khi mọi thứ trở nên quá muộn!”

>>> Xem thêm: Chuyên gia điều trị bệnh tâm thần uy tín, chuyên môn cao

🏠 Địa chỉ: Số 11 i4, Ngõ 35 Trần Kim Xuyến, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội
☎ Hotline: 0983. 188. 689 hoặc 0866. 188. 689
🌐 Website: https://phongkhamyenhoa.vn