Với hơn 280 triệu người trên toàn cầu đang sống chung với trầm cảm (WHO 2023), dấu hiệu trầm cảm có thể đang âm thầm xuất hiện trong bạn hoặc người thân. Với sự phổ biến của bệnh, mỗi người nên tự trang bị cho bản thân kiến thức cơ bản về bệnh trầm cảm để có thể xử trí khi mình hoặc những người xung quanh không may mắc phải. Nhưng làm sao để nhận biết bạn đang đối mặt với trầm cảm? Những dấu hiệu nào cho thấy bạn cần hành động ngay? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây để không bỏ lỡ cơ hội bảo vệ sức khỏe tinh thần của chính mình!

>>> Xem thêm: Trầm cảm – Nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị

1. 9 dấu hiệu trầm cảm phổ biến nhất bạn cần biết

Dấu hiệu trầm cảm có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức, từ cảm xúc, hành vi, đến thể chất. Dưới đây là 9 dấu hiệu bạn đang bị trầm cảm phổ biến nhất, giúp bạn nhận diện sớm:

9 dấu hiệu trầm cảm phổ biến nhất

• Chán nản kéo dài: Bạn thấy buồn bã, trống rỗng gần như mỗi ngày.
• Mất hứng thú: Không còn vui với sở thích như nghe nhạc, xem phim.
• Thay đổi ăn uống: Chán ăn, sụt cân, hoặc thèm ăn, tăng cân.
• Mất ngủ: Khó ngủ, tỉnh giấc giữa đêm, không ngủ lại được.
• Hành vi bất thường: Kích động, phản ứng chậm, hoặc nói chậm – ví dụ, bạn bồn chồn hoặc chậm chạp bất thường.
• Mệt mỏi liên tục: Kiệt sức, mất năng lượng dù đã nghỉ ngơi.
• Tự ti, tội lỗi: Cảm thấy bất lực, tự trách, đánh giá bản thân kém cỏi – ví dụ, bạn thấy mình vô dụng vì một lỗi nhỏ.
• Khó tập trung: Suy giảm khả năng tập trung, khó quyết định – ví dụ, bạn do dự với cả việc đơn giản.
• Suy nghĩ tiêu cực: Thường nghĩ về cái chết, có ý định tự tử – cần can thiệp ngay.

>>> Xem thêm: Thực Trạng Trầm Cảm Ở Giới Trẻ Hiện Nay - Hiểu Đúng, Hành Động Đúng

2. Phân loại dấu hiệu trầm cảm theo giai đoạn phát triển

Trầm cảm tiến triển qua 4 giai đoạn, được phân loại dựa trên triệu chứng, mức độ nghiêm trọng, và tần suất xuất hiện. Việc nhận biết dấu hiệu trầm cảm ở từng giai đoạn sẽ giúp bạn hiểu rõ tình trạng của mình và biết khi nào cần tìm đến sự hỗ trợ y tế.

Phân loại dấu hiệu trầm cảm theo giai đoạn phát triển

2.1. Trầm cảm giai đoạn 1 - Cấp độ 1 (Trầm cảm nhẹ)

Ở giai đoạn đầu, dấu hiệu trầm cảm nhẹ thường xuất hiện với các triệu chứng không quá nghiêm trọng, chỉ ảnh hưởng nhẹ đến cuộc sống hàng ngày. Một số triệu chứng trầm cảm nhẹ bao gồm:

• Tâm lý: Cảm giác tội lỗi, tự ti, tuyệt vọng, thiếu động lực, không muốn giao tiếp – ví dụ, bạn cảm thấy mình không làm tốt bất cứ việc gì và ngại nói chuyện với người khác.
• Thể chất: Mệt mỏi, khó ngủ hoặc buồn ngủ ban ngày, thay đổi cảm giác thèm ăn, thay đổi cân nặng, đau nhức không rõ nguyên nhân như đau khớp, khó thở, hoặc hồi hộp – ví dụ, bạn cảm thấy mệt tim nhưng đi khám không tìm ra bệnh lý.

Những triệu chứng trầm cảm này thường nhẹ, dễ bị bỏ qua, và có thể bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác. Trầm cảm nhẹ có thể được kiểm soát mà không cần dùng tới thuốc. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài trung bình 4 ngày/tuần trong 2 năm, bạn có thể đang mắc chứng rối loạn trầm cảm dai dẳng – lúc này, cần gặp bác sĩ chuyên khoa tâm thần để được hỗ trợ.

2.2. Trầm cảm giai đoạn 2 - Cấp độ 2 (Trầm cảm vừa)

Dấu hiệu trầm cảm vừa là bước tiến triển từ giai đoạn 1, với các triệu chứng tương tự nhưng ở mức độ nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng rõ rệt đến công việc, gia đình, và các mối quan hệ xã hội. Một số triệu chứng trầm cảm vừa bao gồm:

• Tâm lý: Cảm thấy bản thân không có giá trị, dễ cáu gắt, khó tập trung – ví dụ, bạn cảm thấy mình vô dụng và thường xuyên nổi nóng với người thân mà không kiểm soát được.
• Xã hội: Gặp khó khăn trong việc duy trì các mối quan hệ, chăm sóc gia đình, hoặc làm việc hiệu quả – ví dụ, bạn không thể tập trung làm việc và thường xuyên cãi vã với đồng nghiệp.

So với dấu hiệu trầm cảm nhẹ, trầm cảm vừa gây ra những vấn đề đáng kể trong cuộc sống, khiến bệnh dễ được nhận biết hơn. Nếu được chẩn đoán ở giai đoạn này, bạn có thể cần liệu pháp tâm lý hoặc thuốc chống trầm cảm để kiểm soát tình trạng.

2.3. Trầm Cảm Giai Đoạn Muộn, Nặng, Không Kèm Theo Loạn Thần

Dấu hiệu bệnh trầm cảm nặng ở giai đoạn này có các triệu chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng sâu sắc đến mọi khía cạnh của cuộc sống, và thường được người thân nhận ra. Bạn có thể trải qua:

• Tâm lý: Buồn bã kéo dài, mất tự tin, cảm thấy bản thân vô dụng hoặc có lỗi, dễ kích động hoặc chậm chạp – ví dụ, bạn cảm thấy mình không xứng đáng với bất kỳ điều gì và thường xuyên tự trách mình vì những lỗi lầm không đáng kể.
• Hành vi nguy hiểm: Suy nghĩ tự làm tổn thương bản thân hoặc người xung quanh, có ý nghĩ tự tử hoặc thực hiện hành vi tự tử – ví dụ, bạn bắt đầu nghĩ rằng “Mọi người sẽ tốt hơn nếu không có mình” và tìm cách tự làm hại.
• Thể chất: Các triệu chứng cơ thể như mệt mỏi, mất ngủ, hoặc đau nhức xuất hiện thường xuyên, kết hợp với ít nhất 4 triệu chứng nặng khác – ví dụ, bạn không thể rời khỏi giường và không còn khả năng làm việc.

Các triệu chứng này thường kéo dài ít nhất 2 tuần, khiến bạn gần như không thể tham gia các hoạt động xã hội, làm việc, hoặc thực hiện các công việc gia đình.

2.4. Giai Đoạn Trầm Cảm Nặng Có Kèm Theo Loạn Thần

Đây là giai đoạn nguy hiểm nhất, khi dấu hiệu bệnh trầm cảm nặng đi kèm với các triệu chứng loạn thần như hoang tưởng hoặc ảo giác. Bạn có thể:

• Triệu chứng loạn thần: Nghe thấy tiếng nói lạ, âm thanh tiêu cực, hoặc tưởng tượng ra tai họa sắp xảy ra – ví dụ, bạn nghe thấy giọng nói trong đầu nói rằng “Bạn không xứng đáng sống” hoặc tin rằng có người đang âm mưu hại mình.
• Hành vi nguy hiểm: Suy nghĩ tự làm hại hoặc tự tử trở nên rõ rệt, thậm chí bạn có thể lên kế hoạch cụ thể – ví dụ, bạn bắt đầu tìm kiếm cách để tự làm hại bản thân.
• Mất kết nối thực tế: Dấu hiệu tự kỷ trầm cảm khiến bạn hoàn toàn cô lập, không muốn giao tiếp với bất kỳ ai – ví dụ, bạn không rời khỏi phòng và từ chối mọi sự giúp đỡ.

Khi có các biểu hiện này, bạn cần được thăm khám bác sĩ chuyên khoa tâm thần ngay lập tức để được can thiệp y tế, có thể bao gồm thuốc, tâm lý trị liệu, hoặc sốc điện, nhằm giúp bạn thoát khỏi tình trạng nguy hiểm.

3. Phân loại dấu hiệu trầm cảm theo triệu chứng 

Dấu hiệu trầm cảm có thể phức tạp và khác nhau tùy theo từng đối tượng, được chia thành các nhóm triệu chứng tâm lý, hành vi, và thể chất. Phân loại này sẽ giúp bạn nhận diện rõ hơn tình trạng của mình từ nhiều khía cạnh:

Phân loại dấu hiệu trầm cảm theo triệu chứng

3.1. Triệu chứng trầm cảm tâm lý

Triệu chứng trầm cảm tâm lý là những biểu hiện cốt lõi, ảnh hưởng trực tiếp đến cảm xúc và suy nghĩ, thường là dấu hiệu đầu tiên của bệnh:

• Tâm trạng buồn bã kéo dài
• Cảm giác vô vọng và bất lực
• Tự ti và cảm giác tội lỗi
• Cáu kỉnh và dễ nổi nóng
• Mất động lực và hứng thú
• Khó đưa ra quyết định
• Lo lắng quá mức, kể cả những chuyện rất nhỏ
• Suy nghĩ tự làm hại bản thân

3.2. Triệu chứng trầm cảm hành vi

Triệu chứng trầm cảm hành vi ảnh hưởng đến cách bạn tương tác với xã hội và thực hiện các hoạt động hàng ngày:

• Né tránh giao tiếp xã hội, các hoạt động chung
• Mất hứng thú với sở thích
• có thể di chuyển, nói năng chậm hơn bình thường, hoặc ngược lại, trở nên bồn chồn, kích động
• Gặp khó khăn trong mối quan hệ với gia đình, bạn bè, hoặc đồng nghiệp 
• Ở giai đoạn nặng, dấu hiệu bệnh trầm cảm nặng có thể bao gồm hành vi tự làm hại hoặc tự tử

3.3. Triệu chứng trầm cảm thể chất

Triệu chứng trầm cảm thể chất ảnh hưởng trực tiếp đến cơ thể, thường bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác:

• Mệt mỏi, kiệt sức và thiếu năng lượng để làm bất cứ việc gì
• Rối loạn giấc ngủ: khó ngủ, tỉnh giấc giữa đêm, hoặc ngủ quá nhiều nhưng vẫn mệt mỏi
• Chán ăn, sụt cân bất thường, hoặc ăn quá nhiều, đôi khi kèm theo táo bón
• Đau nhức như đau đầu, đau lưng, đau ngực… mà không rõ nguyên nhân
• Không còn hứng thú với các hoạt động tình dục
• Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt

4. Hành động ngay trước khi quá muộn

Dấu hiệu trầm cảm có thể âm thầm xuất hiện trong bạn hoặc người thân – đừng để nó trở thành mối nguy hiểm không thể cứu vãn. Nếu bạn có từ 5 triệu chứng trở lên, đặc biệt dấu hiệu bệnh trầm cảm nặng như suy nghĩ tự làm hại, ảo giác, hoặc loạn thần, hãy đi khám bác sĩ tâm thần ngay lập tức. Đừng chần chừ – trầm cảm có thể điều trị, nhưng thời gian là yếu tố sống còn. Hãy chia sẻ với người thân hoặc tìm chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ kịp thời.

Yên Hòa Clinic - Địa chỉ uy tín khám và điều trị tâm thần

“Có rất nhiều người đã vượt qua và bạn cũng sẽ làm được!”. Hành trình thoát khỏi trầm cảm bắt đầu từ một cuộc trò chuyện. Liên hệ ngay với Yên Hòa Clinic để được tư vấn, khám và điều trị tâm lý với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm. Chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng bạn để từng bước tìm lại sự cân bằng và chất lượng cuộc sống. “Hãy hành động ngay hôm nay trước khi mọi thứ trở nên quá muộn!” Đừng để hai từ “giá như” trở thành điều bạn phải nói sau này.

🏠 Địa chỉ: Số 11 i4, Ngõ 35 Trần Kim Xuyến, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội
☎ Hotline: 0983. 188. 689 hoặc 0866. 188. 689
🌐 Website: https://phongkhamyenhoa.vn