Bài viết được cố vấn chuyên môn bởi ThS.BSNT Phạm Thành Luân - Bác sĩ Phòng khám Sức khỏe Tâm thần, Đại học Y Hà Nội

Loạn thần là một vấn đề sức khỏe tâm thần phức tạp, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới. Bài viết này sẽ đi sâu vào tìm hiểu bệnh loạn thần, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, phân loại, chẩn đoán và điều trị. Hy vọng thông tin trong bài sẽ giúp người đọc hiểu rõ hơn về bản chất của loạn thần, từ đó có thể điều trị hoặc đồng hành cùng người thân vượt qua. 

Loạn thần là một vấn đề sức khỏe tâm thần phức tạp - Ảnh: Canva

LOẠN THẦN LÀ GÌ? DẤU HIỆU LOẠN THẦN

Theo MSD Manual: Loạn thần đề cập đến các triệu chứng như hoang tưởng, ảo giác, tư duy và ngôn ngữ thiếu tổ chức, hành vi vận động kỳ dị và không thích hợp (bao gồm căng trương lực) cho thấy sự mất liên hệ với thực tại.

• Hoang tưởng: Hoang tưởng là tình trạng người bệnh có niềm tin sai lầm một cách dai dẳng vào những điều không đúng sự thật, bất chấp bằng chứng trái ngược rõ ràng.
• Ảo giác: Nhìn thấy, nghe thấy, ngửi thấy, nếm hoặc cảm nhận thấy những thứ không có thật.
• Tư duy và ngôn ngữ thiếu tổ chức: Suy nghĩ khó khăn, nói lảm nhảm, khó diễn đạt suy nghĩ của mình.
• Hành vi vận động kỳ lạ và không thích hợp: Hành động bất thường, thiếu mục đích hoặc nguy hiểm. 
• Thiếu động lực: Mất hứng thú với các hoạt động yêu thích, giảm năng lượng, không chú ý đến vệ sinh cá nhân.

CÁC GIAI ĐOẠN LOẠN THẦN

Có 3 giai đoạn của loạn thần. Mỗi giai đoạn biểu hiện như thế nào và kéo dài bao lâu sẽ khác nhau ở từng người bệnh. 

Giai đoạn Prodrom - tiền triệu

Trong giai đoạn này, người bệnh trải qua những thay đổi ở bản thân nhưng vẫn chưa bắt đầu các triệu chứng loạn thần rõ ràng. Nhìn chung, người bệnh có những thay đổi nhẹ trong suy nghĩ và tâm trạng, có xu hướng diễn ra dần dần, có thể bao gồm:

• Khó ngủ
• Buồn bã, chán nản, cáu gắt
• Lo lắng
• Mất tập trung và động lực
• Tránh xa bạn bè và thành viên gia đình
• Sự nghi ngờ và niềm tin kỳ lạ

Các triệu chứng trong giai đoạn tiền triệu khác nhau tùy theo từng người và một số người có thể không gặp bất kỳ thay đổi nào. Giai đoạn này có thể kéo dài từ vài tháng đến một năm hoặc hơn.

Giai đoạn cấp tính

Đây là giai đoạn khi các triệu chứng loạn thần đặc trưng - chẳng hạn như hoang tưởng, ảo giác và lời nói hoặc hành vi rất kỳ quặc hoặc vô tổ chức - xuất hiện và dễ nhận thấy nhất.

Giai đoạn hồi phục

Với phương pháp điều trị hiệu quả, hầu hết mọi người sẽ hồi phục sau đợt rối loạn tâm thần đầu tiên. Trong vòng vài tuần hoặc vài tháng kể từ khi bắt đầu điều trị, hầu hết mọi người bắt đầu hồi phục. Nhiều triệu chứng bớt dữ dội hơn hoặc biến mất và người bệnh thường có khả năng đối phó với cuộc sống hàng ngày tốt hơn. 

Ban đầu, một số triệu chứng trong giai đoạn cấp tính có thể kéo dài trong giai đoạn hồi phục nhưng với cách điều trị thích hợp, hầu hết mọi người đều hồi phục và trở lại cuộc sống bình thường.

CÁC RỐI LOẠN TÂM THẦN CÓ TRIỆU CHỨNG LOẠN THẦN

Loạn thần là triệu chứng phổ biến của nhiều tình trạng sức khỏe tâm thần. Một số loại rối loạn tâm thần phổ biến nhất bao gồm:

• Tâm thần phân liệt: Đây là một loại rối loạn tâm thần mãn tính có thể gây ra ảo giác, hoang tưởng, suy nghĩ và lời nói không tổ chức, hành vi kỳ lạ, thiếu động lực.
• Rối loạn hoang tưởng: Rối loạn hoang tưởng là một nhóm các rối loạn tâm thần được đặc trưng bởi sự hiện diện của hoang tưởng dai dẳng.
• Rối loạn lưỡng cực: Đây là một loại rối loạn tâm trạng gây ra những thay đổi thất thường về tâm trạng, có thể bao gồm các giai đoạn hưng phấn và trầm cảm, cũng như các triệu chứng loạn thần.
• Rối loạn sử dụng chất gây nghiện: Lạm dụng ma túy hoặc rượu có thể dẫn đến các triệu chứng loạn thần.
• Trầm cảm: Bệnh trầm cảm đến mức độ nặng nhất, người bệnh rơi vào tình trạng loạn thần, không làm chủ được hành vi và phát sinh ảo giác. Những ảo giác được sinh ra thường là âm thanh hay hình ảnh xúi giục bệnh nhân tự tử.
• Rối loạn lo âu: Đây là một loại rối loạn tâm trạng có thể gây ra cảm giác lo lắng và sợ hãi quá mức.

Triệu chứng loạn thần cũng có thể xảy ra trong những trường hợp khác:

• Lạm dụng rượu, thuốc theo toa hoặc thuốc kích thích (rối loạn được đề cập ở trên là khi tình trạng này kéo dài trong thời gian dài hơn).
• Chấn thương đầu nặng (chấn động và chấn thương sọ não).
• Trải nghiệm đau thương (trong quá khứ hoặc hiện tại).
• Mức độ căng thẳng hoặc lo lắng cao bất thường.

Bệnh trầm cảm đến mức độ nặng nhất, người bệnh rơi vào tình trạng loạn thần - Ảnh: Canva

ĐIỀU TRỊ LOẠN THẦN NHƯ THẾ NÀO?

Việc điều trị rối loạn tâm thần phụ thuộc chủ yếu vào nguyên nhân. Đối với chứng rối loạn tâm thần cần điều trị trực tiếp, có một số cách tiếp cận:

• Thuốc: Thuốc chống loạn thần là loại thuốc phổ biến nhất để điều trị rối loạn tâm thần. Một số loại thuốc khác, chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm hoặc lithium cũng có thể được chỉ định.
• Trị liệu hành vi nhận thức (CBT): Có thể giúp điều trị một số tình trạng sức khỏe tâm thần có thể gây loạn thần.
• Điều trị nội trú: Đối với những trường hợp rối loạn tâm thần nghiêm trọng, đặc biệt khi người bệnh có thể gây nguy hiểm cho bản thân hoặc người khác, việc điều trị nội trú tại bệnh viện hoặc cơ sở chuyên khoa có thể cần thiết.

Tiên lượng của bệnh loạn thần phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại bệnh, mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và khả năng đáp ứng với điều trị.

ĐIỀU TRỊ LOẠN THẦN TẠI PHÒNG KHÁM CHUYÊN KHOA TÂM THẦN YÊN HÒA

Phòng khám Chuyên khoa Tâm thần Yên Hòa tự hào là cơ sở uy tín hàng đầu trong thăm khám, điều trị về Sức khỏe Tâm thần với trọng tâm là các rối loạn tâm lý và cơ thể. Với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, Phòng khám mang đến cho người bệnh dịch vụ y tế và dịch vụ khách hàng tốt nhất, chuyên nghiệp

Phương pháp điều trị loạn thần tại Phòng khám Yên Hòa:

• Liệu pháp tâm lý: Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) là phương pháp hiệu quả để điều trị loạn thần. CBT giúp người bệnh nhận thức và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực, từ đó cải thiện hành vi và kiểm soát các triệu chứng.
• Điều trị bằng thuốc: Thuốc chống loạn thần có thể giúp kiểm soát các triệu chứng như ảo giác, hoang tưởng, và rối loạn hành vi. Bác sĩ sẽ lựa chọn loại thuốc phù hợp với từng trường hợp cụ thể.

Ưu điểm điều trị loạn thần tại Phòng khám Yên Hòa:

• Đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao: Đội ngũ bác sĩ công tác tại Viện Sức khỏe Tâm thần Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Đại học Y, Bệnh viện Tâm thần trung ương,... giàu kinh nghiệm chẩn đoán và điều trị các rối loạn tâm thần.
• Phương pháp điều trị cá nhân hóa, kết hợp các phương pháp để đạt hiệu quả điều trị hiệu quả nhất cho người bệnh.
• Chi phí hợp lý, phù hợp với nhiều đối tượng.
• Môi trường khám chữa bệnh thân thiện, tạo cảm giác thoải mái cho người bệnh, người nhà. 

Nếu bạn hoặc người thân đang gặp phải các vấn đề về loạn thần, hãy liên hệ ngay với Phòng khám Chuyên khoa Tâm thần Yên Hòa để được tư vấn và điều trị kịp thời.

• Địa chỉ: 11 i4, ngõ 37 Trần Kim Xuyến, khu Đô thị mới Yên Hoà, Cầu Giấy, Hà Nội.
• Thời gian làm việc: Thứ 2 - Chủ nhật: 8h00 - 19h30
• Hotline: 0983 188 689 - 0866 188 689

Nguồn tham khảo:

1. https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/23012-psychosis
2. https://www.webmd.com/schizophrenia/what-is-psychosis
3. https://medicine.yale.edu/psychiatry/step/psychosis/