Test rối loạn lo âu: có những dạng nào phổ biến? Thang điểm đánh giá như thế nào?
Rối loạn lo âu nằm trong số các bệnh lý tâm thần phổ biến ở người Việt. Thống kê cho thấy, ngày càng có nhiều người mắc phải các triệu chứng điển hình của rối loạn lo âu nhưng không phát hiện kịp thời.
Bài viết được cố vấn chuyên môn bởi ThS.BSNT Phạm Thành Luân - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội
Rối loạn lo âu nằm trong số các bệnh lý tâm thần phổ biến ở người Việt. Thống kê cho thấy, ngày càng có nhiều người mắc phải các triệu chứng điển hình của rối loạn lo âu nhưng không phát hiện kịp thời. Độ tuổi mắc rối loạn lo âu có xu hướng trẻ hóa dần. Vậy, làm thế nào để biết mình có đang trong tình trạng lo lắng quá mức bình thường?
Bài viết này sẽ cung cấp thông tin đến độc giả các bài kiểm tra/thang điểm đánh giá rối loạn lo âu phổ biến được ứng dụng rộng rãi và có thể thực hiện trực tiếp hoặc online.
THỰC TRẠNG RỐI LOẠN LO ÂU TẠI VIỆT NAM
Theo các thống kê của Bộ Y tế trong nhiều năm qua, tỉ lệ người dân mắc các chứng rối loạn lo âu chiếm 5% - 6% dân số cả nước. Trong năm đầu tiên khi đại dịch Covid xảy ra, số người mắc rối loạn lo âu gia tăng chóng mặt, đạt đến 25%. Vào năm 2022, Bệnh viện Tâm thần TP.HCM tiếp nhận từ 800 - 1000 lượt khám mỗi ngày. Trong số đó, bệnh nhân có nhu cầu khám và chẩn đoán các biểu hiện của chứng rối loạn lo âu chiếm đến 36% tổng số lượt khám.
Những con số trên phần nào thể hiện rõ tình trạng sức khỏe tâm thần của người dân Việt Nam đang có dấu hiệu tiêu cực. Thực trạng này do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan khác nhau, dẫn đến tỉ lệ người mắc rối loạn lo âu tăng nhanh. Phần lớn các nguyên nhân xuất phát từ áp lực công việc - tài chính, học tập, gia đình…
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho rằng, cứ 13 người thì có 1 người gặp phải tình rạng rối loạn lo âu. Có thể thấy, việc lo lắng tột độ, lo âu, sợ hãi không vì nguyên nhân nào đã trở nên phổ biến. Nếu cảm thấy bản thân có các dấu hiệu bất thường về tinh thần, cảm xúc, hãy thực hiện các bài đánh giá, kiểm tra sức khỏe tinh thần ở các nguồn đáng tin cậy.
Rối loạn lo âu là thực trạng đáng báo động tại Việt Nam - Ảnh: Internet
CÁC BÀI KIỂM TRA RỐI LOẠN LO ÂU PHỔ BIẾN
Các chuyên gia đã nghiên cứu và phát triển nhiều bài kiểm tra, thang điểm đánh giá tình trạng rối loạn lo âu nhằm giúp mọi người chủ động phát hiện sớm những biểu hiện bất thường về tâm lý, lo lắng, sợ hãi quá mức. Bạn đọc có thể tham khảo một số dạng đánh giá phổ biến sau và tìm kiếm các nguồn uy tín để thực hiện thử bài kiểm tra sức khỏe tinh thần của mình.
Thang đánh giá lo âu GAD-7
Thang đánh giá lo âu GAD-7 là một bảng gồm 7 câu hỏi khác nhau được thiết kế với mục đích đánh giá tình trạng lo âu, sợ hãi của người bệnh trong khoảng 2 tuần trước đó. Người bệnh sẽ trả lời từng câu hỏi dựa trên mức độ cảm thấy bị phiền bởi các triệu chứng phổ biến có liên quan đến rối loạn lo âu như: hồi hộp, lo lắng, căng thẳng quá nhiều, bồn chồn, dễ bực mình, cáu kỉnh, lo sợ,...
Bảng câu hỏi GAD-7 được thiết kế bởi Spitzer và xuất bản vào năm 2006. Với độ chính xác và tính khách quan cao, thang đánh giá GAD-7 nhanh chóng được ứng dụng rộng rãi trong môi trường nghiên cứu và lâm sàng.
Ý nghĩa kết quả đánh giá qua điểm số
Theo Spitzer, người bệnh sẽ trả lời mức độ bị phiền bằng điểm số từ 0 đến 3 với ý nghĩa cụ thể như sau:
- 0: Không chút nào
- 1: Vài ngày
- 2: Hơn một nửa số ngày
- 3. Gần như mỗi ngày
Sau khi trả lời câu hỏi, người đánh giá sẽ tổng kết điểm và dựa vào đó để chẩn đoán khách quan tình trạng rối loạn lo âu của người bệnh. Kết quả dựa trên số điểm như sau:
- 5 điểm: lo lắng ở mức độ nhẹ
- 10: lo lắng ở mức độ trung bình
- 15 điểm: lo lắng ở mức độ nghiêm trọng
Thang đánh giá lo âu GAD-7 là một trong những bài kiểm tra sức khỏe tinh thần phổ biến - Ảnh: COCR UK
Thang đánh giá lo âu Penn State (PSWQ)
Thang đo đánh giá lo âu PSWQ (Penn State Worry Questionaire) là bảng gồm 16 câu hỏi đánh giá tình trạng lo lắng ở người trưởng thành. Theo đó, thang đánh giá PSWQ sẽ khảo sát trạng thái lo lắng ở các mức độ quá mức, phổ biến và không thể kiểm soát. Mặt khác, nhiều nghiên cứu đã chứng minh thang đánh giá PSWQ có mức độ tin cậy cao thông qua việc ứng dụng bộ câu hỏi này để kiểm tra chứng rối loạn lo âu ở người lớn tuổi và sinh viên.
Ý nghĩa kết quả đánh giá qua điểm số
Với PSWQ, thang điểm được tính từ 16 - 80 điểm. Tổng điểm trả lời càng cao cho thấy mức độ lo lắng của một người càng lớn. Mỗi mức điểm cho biết tình trạng lo âu cụ thể mà người bệnh đang trải qua:
- Từ 0 - 29 điểm: Trạng thái bình thường
- 30 - 52 điểm: Trạng thái lo lắng bình thường
- 52 - 65 điểm: Tình trạng lo lắng có vấn đề, có thể cần phải điều trị bằng phương pháp thích hợp
- Từ 66 điểm trở lên: Tình trạng lo lắng nghiêm trọng, cần có phác đồ điều trị cụ thể và liên tục
So với GAD-7, thang đánh giá PSWQ có độ phổ biến thấp hơn, thường được chỉ định thực hiện bởi các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần có kinh nghiệm chuyên môn tại các cơ sở y tế. Người bệnh tốt hơn nên gặp trực tiếp các bác sĩ để thực hiện bài kiểm tra dưới sự hướng dẫn cụ thể nhằm đạt được kết quả chính xác.
Thang đánh giá lo âu - trầm cảm - stress DASS-21
DASS-21 là dạng rút gọn của DASS-42, một trong số những thang đo lường khách quan các trạng thái cảm xúc tiêu cực như trầm cảm, lo lắng và căng thẳng. DASS-21 được ứng dụng phổ biến hơn GAD-7 và PSWQ, là cơ sở đáng tin cậy để chẩn đoán và sàng lọc lâm sàng tình trạng sức khỏe tâm thần của người bệnh.
Thang đánh giá DASS-21 bao gồm 21 câu hỏi trắc nghiệm được thiết kế dành cho đối tượng từ 17 tuổi trở nên. Tuy nhiên, ở nhiều nơi, bài kiểm tra này vẫn có thể được áp dụng cho trẻ em từ 12 tuổi trở lên với kết quả chính xác.
Bài kiểm tra DASS-21 có thể đánh giá cả 3 tình trạng lo âu - trầm cảm - stress
Ý nghĩa kết quả đánh giá qua điểm số
Tương tự như các dạng thang đo khác, DASS-21 cũng tổng hợp điểm để đánh giá kết quả tình trạng rối loạn lo âu của người bệnh. Thêm vào đó, các câu hỏi cũng được chia ra thành 3 phạm vi: lo âu - trầm cảm - stress. Người bệnh đọc câu hỏi và trả lời bằng cách cho điểm từ 0 - 3, tương ứng với các câu trả lời sau:
- 0: không có biểu hiện này/không đúng với trường hợp của bản thân
- 1: thỉnh thoảng gặp phải tình trạng này
- 2: nhiều lần gặp phải tình trạng này
- 3: thường xuyên gặp phải tình trạng này
Kết quả sau cùng khi hoàn thành bài kiểm tra sẽ được tính bằng cách cộng điểm các câu trả lời, sau đó nhân 2. Từ đó, bác sĩ sẽ chẩn đoán hoặc người tham gia đánh giá có thể tự rút ra kết luận cuối cùng về trạng thái lo âu của bản thân dựa theo tiêu chí sau:
Mức độ | Lo âu | Trầm cảm | Stress |
Bình thường | 0 - 7 | 0 - 9 | 0 - 14 |
Nhẹ | 8 - 9 | 10 - 13 | 15 - 18 |
Vừa | 10 - 14 | 14 - 20 | 19 - 25 |
Nặng | 15 - 19 | 21 - 27 | 26 - 33 |
Rất nặng | >= 20 | >=28 | >=34 |
LÀM BÀI TEST RỐI LOẠN Ở ĐÂU UY TÍN?
Bạn đọc có thể truy cập website Phòng khám Yên Hòa để tham gia làm bài trắc nghiệm đánh giá các triệu chứng thuộc rối loạn lo âu, trầm cảm nói chung.
Mặt khác, bạn cũng có thể đến trực tiếp Phòng khám Yên Hòa để được tư vấn trực tiếp bởi đội ngũ bác sĩ uy tín và thực hiện thang đo đánh giá sức khỏe tinh thần dưới sự hướng dẫn của bác sĩ tâm thần và các chuyên gia tâm lý thuộc Phòng khám.
Nguồn:
- https://www.psycom.net/anxiety-test
- https://academic.oup.com/occmed/article/64/3/224/1437718
- https://novopsych.com.au/assessments/diagnosis/penn-state-worry-questionnaire-pswq/#:~:text=The%20PSWQ%20is%20a%2016,and%20uncontrollable%20dimensions%20of%20worry.
- https://www.psychtools.info/pswqa/#:~:text=The%20PSWQ%20has%20been%20shown,Startup%20%26%20Erickson%2C%202006).
- https://www.healthfocuspsychology.com.au/tools/dass-42/
- https://novopsych.com.au/assessments/depression/depression-anxiety-stress-scales-short-form-dass-21/?swcfpc=1