Sức khỏe tâm thần và mãn kinh: cách duy trì cân bằng cuộc sống

05/07/2024 09:54

Những thay đổi về hormone trong thời kỳ mãn kinh có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất cũng như sức khỏe tinh thần của phái nữ. Chị em có thể trải qua cảm giác lo lắng, căng thẳng, mất ngủ hoặc thậm chí là trầm cảm.

Bài viết được cố vấn chuyên môn bởi ThS.BSNT Nguyễn Thị Anh Thoa - Bác sĩ điều trị khoa Tâm thần, Bệnh viện Nhi Trung ương

Những thay đổi về hormone trong thời kỳ mãn kinh có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất cũng như sức khỏe tinh thần của phái nữ. Chị em có thể trải qua cảm giác lo lắng, căng thẳng stress, mất ngủ hoặc thậm chí là trầm cảm. Trong bài viết này, Phòng khám sẽ cùng bạn tìm hiểu mối quan hệ giữa sức khỏe tâm thần và thời kỳ mãn kinh, cùng những cách để duy trì sự cân bằng trong cuộc sống.

Những thay đổi về hormone trong thời kỳ mãn kinh có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần - Ảnh: Canva

MÃN KINH ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỨC KHỎE TÂM THẦN NHƯ THẾ NÀO?

Mãn kinh là giai đoạn tự nhiên trong quá trình lão hóa của phụ nữ. Trong giai đoạn mãn kinh, cơ thể phụ nữ trải qua sự thay đổi về hormone, đặc biệt là giảm mức estrogen. Những thay đổi này có thể gây ra biến động tâm trạng: lo âu, buồn chán, nóng nảy, dễ bị kích động, hay gây gổ với người thân,... và ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần.

Theo thống kê, trong thời kỳ mãn kinh, cứ 5 phụ nữ thì có một người bị xáo trộn tâm, sinh lý không thể chịu đựng nổi, 80% còn lại trong trạng thái thay đổi ít nhiều. (Bệnh viện Từ Dũ)

Các vấn đề tâm lý phổ biến trong thời kỳ mãn kinh bao gồm cảm giác căng thẳng, lo lắng, mất ngủ, khó chịu và trầm cảm. Theo các chuyên gia sức khỏe tâm thần cho biết, khi phụ nữ trải qua những thay đổi nội tiết tố đột ngột như thời kỳ tiền mãn kinh, dậy thì, sau sinh và thậm chí cả chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng, họ có nguy cơ trầm cảm cao hơn. Do vậy trầm cảm ở phụ nữ tiền mãn kinh là vấn đề mà chị em, người nhà cần đặc biệt lưu ý.

Mặc dù, tình trạng hormone của phụ nữ ở thời kỳ mãn kinh có liên quan mật thiết với tình trạng sức khỏe tâm thần nhưng đây có thể không phải là điều duy nhất ảnh hưởng đến tâm trạng của chị em. Các yếu tố dưới đây cũng có thể làm tăng nguy cơ gặp các vấn đề sức khỏe tâm thần: lo âu. trầm cảm,... trong thời kỳ mãn kinh:

Tiền căn đã được chẩn đoán trầm cảm hoặc đã từng phải đi thăm khám tâm lý
Cảm giác tiêu cực với thời kỳ mãn kinh hoặc sự lão hóa
Căng thẳng gia tăng từ công việc hoặc các mối quan hệ cá nhân
Bất mãn về công việc, môi trường sống hoặc gặp khó khăn tài chính
Lòng tự trọng thấp
Không cảm thấy được hỗ trợ bởi những người xung quanh
Không tập thể dục hay thực hiện các hoạt động thể chất
Hút thuốc

Nhìn chung, sự thay đổi về hormone trong thời kỳ mãn kinh có thể gây ra các vấn đề sức khỏe tâm thần, và nó sẽ dễ dàng xuất hiện ở những phụ nữ có các yếu tố nguy cơ khác như: tiền căn đã được chẩn đoán trầm cảm, tiền căn bệnh mãn tính hay các tác động từ bên ngoài khác như vấn đề liên quan đến công việc, con cái, tài chính,...

TRẦM CẢM Ở PHỤ NỮ MÃN KINH

Như những chia sẻ trên của Phòng khám, phụ nữ mãn kinh có thể gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe tâm thần khác nhau, trong đó trầm cảm là rối loạn tâm thần rất hay gặp ở người phụ nữ, nhất là quanh tuổi mãn kinh. Do vậy trầm cảm ở phụ nữ mãn kinh nên được quan tâm.

Trong thời kỳ mãn kinh, chị em có thể có những rối loạn cảm xúc, cảm giác buồn chán, lo âu,... Tuy nhiên, nếu thường xuyên cảm thấy buồn, rơi nước mắt, tuyệt vọng hoặc trống rỗng, bạn có thể đang bị trầm cảm. Các dấu hiệu trầm cảm khác bao gồm:

Cáu kỉnh, thất vọng hoặc bộc phát giận dữ
Lo lắng, bồn chồn hoặc kích động
Cảm giác tội lỗi hoặc bản thân vô dụng, không có giá trị
Mất hứng thú với các hoạt động từng yêu thích trước đây
Khó tập trung hoặc đưa ra quyết định
Sa sút trí tuệ
Thiếu năng lượng
Ngủ quá ít hoặc quá nhiều
Thay đổi khẩu vị

Trầm cảm ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống, do vậy việc quan tâm, nhận biết sớm và can thiệp trầm cảm ở phụ nữ quanh mãn kinh là thật sự cần thiết. Nếu chị em bị trầm cảm nặng, sẽ khó để dự đoán liệu bản thân có cảm thấy tốt hơn sau khi mãn kinh hay không. Hơn nữa, trầm cảm có nguy cơ tái phát - tình trạng có thể thuyên giảm trong một thời gian dài và có thể trở lại nghiêm trọng hơn một cách bất ngờ.

Trầm cảm ở phụ nữ mãn kinh - Ảnh: Canva

CÁCH DUY TRÌ SỨC KHỎE TÂM THẦN THỜI KỲ MÃN KINH

Sức khỏe tâm thần tốt là yếu tố quan trọng để duy trì cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc trong thời kỳ này. Để duy trì sức khỏe tâm thần tốt trong thời kỳ mãn kinh, chị em có thể thực hiện những hướng dẫn sau:

Ngủ đủ giấc

Nhiều phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh gặp vấn đề về rối loạn giấc ngủ. Lời khuyên cho chị em nên ngủ nhiều hơn vào ban đêm. Cố gắng tuân theo lịch trình ngủ đều đặn bằng cách đi ngủ vào cùng một thời điểm mỗi đêm và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi sáng. Giữ phòng ngủ tối, yên tĩnh và thoáng mát cũng có thể hữu ích cho một giấc ngủ ngon.

Tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục thường xuyên có thể giúp giảm căng thẳng, đồng thời tăng cường năng lượng và cải thiện tâm trạng. Cố gắng tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, năm ngày một tuần. Ví dụ: đi bộ nhanh hoặc đạp xe, bơi,...

Điều quan trọng nữa bạn có thể thực hiện là đưa ít nhất hai buổi hoạt động tăng cường cơ bắp vào lịch trình tập luyện hàng tuần của mình. Một số hoạt động có thể tham khảo như các bài tập với dây kháng lực, yoga, nâng tạ,... Tùy vào tình trạng sức khỏe của bản thân, bạn có thể trao đổi với bác sĩ để có kế hoạch tập luyện phù hợp.

Thử các kỹ thuật thư giãn

Yoga, thái cực quyền, thiền và mát-xa đều là những hoạt động thư giãn có thể giúp giảm căng thẳng. Các hoạt động này cũng có thêm lợi ích là giúp ngủ ngon hơn vào ban đêm.

Bỏ hút thuốc lá

Nghiên cứu cho thấy phụ nữ mãn kinh hút thuốc có nguy cơ mắc trầm cảm cao hơn so với những người không hút thuốc. Nếu bạn đang hút thuốc, hãy bỏ việc hút thuốc.

Tìm kiếm nhóm hỗ trợ

Bạn bè và thành viên gia đình có thể ở bên, hỗ trợ bạn. Tuy nhiên, đôi khi việc kết nối với những phụ nữ khác cũng đang trải qua thời kỳ mãn kinh sẽ giúp ích hơn. Hãy nhớ rằng, bạn không đơn độc, mãn kinh là quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể và có những người phụ nữ khác cũng đang trải qua sự thay đổi này.

Nếu thay đổi lối sống cũng như các cách trên không giúp tinh thần tốt lên, chị em có thể thăm khám với bác sĩ để xem xét các lựa chọn điều trị khác phù hợp. Ví dụ, liệu pháp thay thế hormone, thuốc chống trầm cảm hoặc tâm lý trị liệu,... có thể được khuyến nghị.

Mãn kinh là quá trình tự nhiên và không thể tránh khỏi trong cuộc sống của phụ nữ. Mặc dù có thể gây ra một số khó khăn và không thoải mái, nhưng mãn kinh cũng đánh dấu một giai đoạn mới trong cuộc sống và chị em có thể đạt được sức khỏe tốt thông qua chăm sóc và quản lý thích hợp. ‘

Nếu gặp các vấn đề sức khỏe tâm thần ở giai đoạn này, đặc biệt là trầm cảm ở thời kỳ mãn kinh hãy tìm kiếm sự giúp đỡ, thăm khám với bác sĩ chuyên khoa Sức khỏe Tâm thần.

Nhóm phụ nữ có biểu hiện trầm cảm mức độ nhẹ hoặc trung bình có thể được cải thiện triệu chứng và chất lượng cuộc sống hiệu quả bằng điều trị nội tiết mãn kinh.
Phụ nữ trầm cảm nặng hoặc rất nặng cần được tư vấn điều trị chuyên khoa Tâm thần kinh.

Các vấn đề về sức khỏe tâm thần cũng cần được coi trọng ngang bằng vấn đề về sức khỏe thể chất. Việc duy trì sức khỏe tâm thần tốt trong thời kỳ mãn kinh đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện chất lượng cuộc sống và sức khỏe tổng thể. Đỗi ngũ bác sĩ tại Phòng khám Chuyên khoa Tâm thần Yên Hòa luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn. Tham khảo ngay danh sách bác sĩ, chuyên gia của Phòng khám và đặt lịch sớm nhất.

Nguồn tham khảo: